Türkiye’nin en sevilen armut çeşitlerinden biri olan Deveci armudu, hem iç pazarda hem de ihracatta yüksek talep gören bir üründür. Özellikle verimli topraklarda, doğru bakım ve iklim koşulları sağlandığında yüksek verim ve kalite elde edilebilir. Bu yazıda, Deveci armudunun yetiştiricliğiyle ilgili bilmeniz gereken her detayı; iklim ve toprak istediklerinden, budama ve gübreleme, hasattan soğuk hava deposu koşullarına kadar kapsamlı bir şekilde ele alacağız.
Deveci Armut Yetiştiriciliği: Kapsamlı Rehber
1. Deveci Armutunun Özellikleri
- Meyve şekli: Yuvarlağa yakın, alt kısmı geniş.
- Kabuk: Sarımsı yeşil, ince ve hafif pürüzlü yapıdadır.
- Lezzet: Tatlı, sulu ve hoş aromalı.
- Dayanıklılık: Uygun koşullarda uzun süre depolanabilir ve taşınabilir.
- Kullanım: Taze tüketim ve ihracat için uygundur.
2. İklim ve Toprak İstekleri
İklim: Deveci armudu, ılıman iklimleri sever. Kış aylarında soğuklama ihtiyacı olan bir çeşittir. Çok sıcak ve kurak bölgelerde meyve kalitesi düşebilir. Deniz etkisinin olduğu bölgelerde daha başarılı sonuçlar alınır (örneğin: Bursa, Sakarya, Yalova, Amasya, Tokat).
Toprak:
- Derin, iyi drene edilmiş, organik madde yönünden zengin topraklar idealdir.
- pH değeri 6.0 – 7.5 aralığında olmalıdır.
- Taban suyu yüksek topraklardan kaçınılmalıdır.
3. Fidan Dikimi
- Zaman: Sonbaharda yaprak dökümünden sonra veya erken ilkbaharda dikilebilir.
- Dikim aralığı: Klasik sistemde: 5×5 m veya 6×4 m.
- Yarı bodur anaçlarda: 4×2.5 m veya 4×3 m
- Anaç seçimi: Deveci armudu genellikle ayva anaçları (BA29, MA, MC) üzerine aşılanır. Bu hem verimi artırır hem de ağacın daha kompakt kalmasını sağlar.
4. Sulama
- Özellikle çiçeklenme sonrası ve meyve gelişim dönemlerinde düzenli sulama gerekir.
- Damla sulama sistemi önerilir.
- Kurak dönemlerde meyve iriliği ve kalitesi düşer.
5. Gübreleme
Toprak analizi yapılmadan gübreleme önerilmez, ancak genel uygulama şu şekildedir:
- Kışlık (taban) gübre: Organik gübre + fosforlu gübre (triple süper fosfat)
- İlkbaharda: Azotlu gübre (üre veya amonyum sülfat)
- Meyve tutumu sonrası: Potasyum ağırlıklı gübreleme
- Yapraktan verilen mikro elementler (özellikle çinko ve demir) gelişimi destekler.
6. Budama
Genç ağaçlarda: Terbiye budaması yapılır (iğ veya değişik doruk dallı sistem). Verim çağındaki ağaçlarda: Seyreltme ve havalandırma amacıyla budama yapılır. Aşırı budamadan kaçınılmalı; denge korunmalıdır.
7. Hastalık ve Zararları
En sık karşılaşılanlar:
- Ateş yanıklığı (Erwinia amylovora): En tehlikeli hastalıktır. Hastalıklı sürgünler kesilmeli, bakırlı ilaçlarla önlem alınmalıdır.
- Kara leke: Mantari bir hastalıktır. Göztaşı ve sistemik mantar ilaçları kullanılabilir.
- Armut psillidi (Armut yaprak piresi): Yaprakları ve meyveleri zayıflatır, biyolojik ve kimyasal yöntemlerle kontrol sağlanır.
8. Meyve Seyreltme
Deveci armudu meyve tutumu yüksek bir çeşittir. Ağaçların yorulmaması, meyvelerin irileşmesi ve kaliteli olması için meyve seyreltmesi şarttır. El ile ya da kimyasal seyrelticilerle yapılabilir.
9. Hasat Zamanı
- Deveci armudu genellikle eylül sonu – ekim başı arasında hasat edilir.
- Hasat zamanı, meyve etinin sertliği, rengi ve çekirdeklerin siyahlaşmasıyla belirlenebilir.
- Olgunlaşmadan önce hasat edilirse daha uzun süre dayanır.
10. Soğuk Hava Depolama
- Hasattan sonra hızlıca ön soğutma yapılmalıdır.
- Saklama sıcaklığı: -1°C ile 0°C
- Bağıl nem: %90-95
- Uygun koşullarda 4-6 ay tazeliğini korur.
11. Pazarlama ve İhracat
- Türkiye’den özellikle Rusya, Avrupa ve Orta Doğu ülkelerine Deveci armudu ihraç edilmektedir.
- Kalibreleme, etiketleme ve hijyen koşulları ihracatta büyük önem taşır.
- Yüksek kaliteli Deveci armutları pazarda daha yüksek fiyata alıcı bulur.
Deveci armudu; lezzeti, dayanıklılığı ve pazar değeriyle önemli bir meyve türüdür. Ancak yüksek kalite ve verim için doğru anaç, uygun toprak, düzenli bakım, etkili hastalık-zararlı mücadelesi ve zamanında hasat büyük önem taşır. Soğuk hava deposu imkanlarıyla birleştirildiğinde, Deveci armudu üretimi çiftçiye yüksek katma değer sağlar.
